आमा

नौ महिना गर्भमै बोक्ने
आन्द्रा समेत जोडियेकि
मेरै लागि तडपी रहने
मेरै लागि सुर्ताइ रहने
थियौ तिमी एउटी आमा ॥

अनमोल दुधले बडाउने
न्यानो काखमा हुर्काउने
मेरै लागि मरिमेट्ने
मलाई मुटुमै टसाउने
थियौ तिमी एउटी आमा ॥

ढिडो निस्तो खुवाये पनि
थियो मेजमान भन्दा मिठो।
हल्का-फुल्का गाली धम्की
गर्यौ मेरै लागि निको

गल्ति गर्दा बचाउने
काखमा च्यापी सम्झाउने
मेरो दुखमा परेलि भिजाउने
मेरो सुखमा खुशि रहने
थियौ तिमी एउटी आमा॥

तर चिचिलालाई छोडि जाने
छाया बनि रहि रहने
मेरो जिन्दगीलाई अधुरो बनाईदिने
संधै भरि रुवाई रहने
रहेछौ तिमी, ए मेरी आमा!

- फणीन्द्र खनाल

Read More

जुनेली प्यार

जुनेली प्यार (भाग 1)

नष्ट हुन्थ्योकि चन्द्रको रोसनीले
यो रातको भव्य अन्धकार‌ |
डुबी रहंदा चन्द्रकै ज्योतीमा
नहुन्थ्योकि यो जिन्दगी बेकार‌‌ ‌।।

नरन्थेकि निसास्सिएका घिडघिडाहरु मनमा
नीलो गगन बिचको कालो बादल जस्तो ।
नरुन्थ्योकि मन यो दु:खमा
झारीकन आंसु, झ‍रना सरी सस्तो ।।

नलेखिन्थ्योकि ‌‌‌अन्ध्यारोपन
काही कतै कुनै शब्दकोशमा ।
दु:ख-कष्ट, पिर-पिरोलो
नहुन्थ्योकि मेरो दोषमा ||

जून भए डुली रहन्थें
घरिघरि मेटाउदै भव्य अन्धकार ।
हटाउथें उकुस-मुकुस गांठाहरु मनका
वरिपरि छर्दै तिब्र यो जुनेली प्यार ।।

-फणीन्द्र खनाल

जुनेली प्यार (भाग 2)

Read More

GNH and “Happiness for all, forever”

“Be calm. Stay wise. Be kind”
Be happy to leave lockdowns and quarantines behind;
Dates for the jabs have been announced
May a new normal prevail as the virus gets trounced!

Happy International Happiness Day
With themes to beat the pandemic in a unique way;
Kick the virus out happily, cheerfully and merrily
And guard yourself with mask and distance heavily

In Drukyul, we reflect, too, on Gross National Happiness:
A wholesome approach and limitless oxygen for liveliness;
A guiding philosophy propounded by our Great Fourth:
A contribution, to the Planet itself, of the highest worth!

Happiness is a gem in the wealth basket of a living being,
Being able to share it is the wisest and the kindest thing;
While the climate roars aloud, be composed and calm to act fast
As disasters unnatural are frequent for not all species to last!

At the United Nations, 17 sustainable goals remain,
Silence is often the action and the roars get louder in a chain!
The same element infusing life in us carries the enemy too
While zones and quarantines are cages for animals in a zoo!

Well, let’s reflect on happiness day by being a part of it
While every pillar of GNH must be the indispensible tool kit,
A guiding force and a wave of happiness even in the process
And for the Planet and every nation on it, GNH isn’t at all less!

Read More

नक्सा

खेत र बारी बनिए सहरका नक्सा
जंगल बिच सड़कका नक्सा
भिर पहिरो , खोला नालाका पनि नक्सा
हाहा, मेरा जीवन साथी यी नक्सै नक्सा।।

हिमाली टुप्पा, पर्यटकका नक्सा
हरियाली हरियो, जीव-प्राणीका नक्सा
नक्सैले कोरिदिएं भविष्यका नक्सा
रुपयॉ-पैसा, हाल-बेहालका नक्सा।।

पेटमा घाउ, अनुहारमा नक्सा
फोक्सो बिग्रिए धुम्रपानको नक्सा
इच्छा र सपना, बर्तमानका नक्सा
आहा, राम्रा-नराम्रा नक्सै नक्सा।।

उकाली ओराली, समस्याका नक्सा
रोद्दन र हॉसो, जीवनका नक्सा
सूर्य र चन्द्र, दिन र रातका नक्सा
घाम र ओझल, पृथ्वीकै नक्सा।।

रातै-रातो, बजारका नक्सा
पहेलैपहेंलो आवासीय क्षेत्रका नक्सा
रंगी बिरंग्गी यो ब्रह्माण्डकै नक्सा
यो आर्किटेक्टको जीवन, नक्सै नक्सा।।
-फणीन्द्र खनाल

Read More

याद आयो दशैंको

याद आयो दशैंको , दही चिउरा मेजमानको,

खड़्कुडामा भिजेको अट्टे र कलमी धानको!

याद आयो दशैंको,घरको दियो र फूलको

टिका र जमराले सजिएको घरढोका मूलको।।

याद आयो दशैंको, घर मावल र मित्रको

रातोमाटो डम्फूडाँडाको,कमेरो छॉगेखोला भित्रको।

याद आयो दशैंको, राड़ीमा बसेको

ढिकी जाँतो मानो पाथी सबैले खटेको।।

याद आयो दशैंको, खुशीले भुंइ छोड़ेको

ठूलोघर् छेउ खनीउ रुखमा पिङ जोड़ेको।

याद आयो दशैंको, कुराँउनी पाकेको

मीठोमसिनु खाएको,नयॉनौलोले ढाकेको।।

याद आयो दशैंको, दिनै औंला गनेको

'दशैं आयो, दशैं आयो', गॉउसहरले भनेको।

याद आयो दशैंको, हाम्रो चाहाड़ कमालको

शुभकामना सबैलाई यो फणीन्द्र खनालको।।

Read More

Water Scarcity

Precious drop! The trickle has diminished
Tanks are empty; water, so soon, gets finished!
At the roof eave, a sparrow is waiting
At the drought-torn field, a farmer sweating;
A dry spell!

Oceans of thirst unquenched-
It becomes usual this time of the year
The reality of "water-water everywhere"
And drowning in drought is unusual to bear

Here and there, buckets clatter for a fill
While homes smell with the sources drying still;
Questions! Should rivers dry along their courses?
Or haven’t we managed our water resources?

Read More